Zondagochtend-stadswandeling

18.07.2022

Op zondag 3 april 2022 hebben we van EMS onze jaarlijkse wandeling gehad. Om 09.30 verzamelen bij de BSV Ruischerbrug en na een kop koffie te hebben gedronken vertrokken we op de fiets naar de stad.

Om 10.30 uur begon bij de Martinitoren de stadswandeling onder begeleiding van Klaas Jonkman, de Stadsgids.

Zijn verhaal begon met de 3 beelden op de Martinitoren. De drie beelden hebben allemaal een relatie met Groningen. In het midden staat 'Sint Maarten", hij leefde in de vierde eeuw en werd op latere leeftijd bisschop van Tours. Hij is de schutspatroon van Groningen en te herkennen aan zijn zwaard. Hiermee sneed hij zijn mantel in tweeën om een deel aan een bedelaar te schenken.

Links staat 'Bernlef', een blinde, Friese zanger/ dichter, die in de achtste eeuw leefde. Vooral op latere leeftijd kreeg hij bekendheid in Groningen en Friesland met zijn geestelijke liederen.

Hij zou van zijn blindheid genezen zijn door de prediker Liudger. Samen zouden ze rondgetrokken hebben door het Noorden om het lied van het Evangelie te brengen. Van zowel zijn 'heidense' liederen als psalmen is echter niets bewaard gebleven. Ter herkenning houdt hij een harp in beide handen.

Aan de rechterkant staat 'Rudolf Agricola'. Hij werd in 1443 in het Groningse Baflo geboren onder de naam Roelof Huysman en ontwikkelde zich tot een van de eerste humanisten van Europese faam. In 1479 vestigde hij zich weer in Groningen. In datzelfde jaar zou Agricola het orgel in de Martinikerk hebben vervaardigd. De miniatuurversie daarvan heeft hij in zijn handen.

Vandaar liepen we naar de zijkant van de Martinikerk waar de plaquette van Groningen te zien is.

Het is een prachtige plaquette en bijzonder omdat de gebouwen in braille worden aangegeven, zodat voor blinden de informatie over de stad ook goed te lezen is.

Verder door naar het provinciehuis en door de "Kleine snor", het kleinste straatje van Groningen. Aan de achterkant van het provinciehuis heeft Klaas het een en ander verteld over de Statenzaal en over de ramen waarin in de ovale rondjes de familiewapens van de Commissarissen te zien zijn.

Vandaar naar het het voormalig Rijksarchief aan de Sint Jansstraat.

In het voormalig Rijksarchief hadden aan het eind van de oorlog de Duitsers zich verschanst.

Op 16 april 1945 is Lt. Col. JA Dextraze van het Canadese Regiment met gevaar voor eigen leven het gebouw binnengedrongen en heeft de Duitse Garnizoenscommandant tot overgave gedwongen. Deze actie leidde tot beëindiging van de gevechten in de stad Groningen. En daar hadden we een gelukje omdat Jan Eissens de sleutel van de voordeur bij zich had en wij zo de plek konden zien waar dit alles heeft plaatsgevonden.

De volgende stop was bij het Forum. Het Forum heeft de vorm van een veelvlak en is bedoeld als algemene ontmoetingsplek voor bewoners en bezoekers van de stad. Studenten maken veel gebruik van het Forum als studieplek. Er huist ook een bioscoop, de bibliotheek, diverse eetgelegenheden en er zijn exposities, een veelomvattend gebouw.

Via de Poelestraat naar de Peperstraat waar we het "Sint Geertruidsgasthuis", in de volksmond het "Pepergasthuis", bezocht hebben. Het Pepergasthuis is in 1405 gesticht en diende oorspronkelijk als gasthuis voor pelgrims. In de Martinikerk werd een relikwie bewaard van Johannes de Doper dat zeer veel pelgrims naar Groningen trok. De stichters van het gasthuis hebben hier veel aan verdiend. Er werd in die tijd vaak betaald met peper omdat dit veel geld waard was. Vandaar ook de uitspraak peperduur. Later werd het een wooncomplex voor oudere stadjers, die konden zich inkopen en kregen dan tot hun dood niet alleen huisvesting maar ook verzorging.

Daarnaast werd het huis ingericht als dolhuis. De mensen die hier terecht kwamen konden op zondag voor een stuiver bezichtigd worden. Tegenwoordig is het opgegaan in de wooncorporatie Lefier en kan iedereen er een woning huren.

Van de Peperstraat liepen wij door de Papengang naar de Oosterstraat. Deze steeg is vernoemd naar de Papen. Dit zijn katholieken die door deze gang naar de St. Petrus en Paulus Schuilkerk liepen ten tijde dat het katholieke geloof verboden was door de protestanten. In de Oosterstraat aangekomen wees Klaas ons het hoogste puntvan Groningen.

Deze ligt halverwege de Bentelaarsgang.

Via de Grote Markt hadden we een stop op het Waagplein. Klaas heeft daar verteld waaraan de Waagstraat zijn naam te danken heeft en dat deze straat in de oorlog vrijwel geheel vernietigd was. Alleen het Goudkantoor blijft gespaard. Ook heeft hij de geschiedenis van het Goudkantoor verteld.

Het Goudkantoor is gebouwd in 1635 en heette toen het Collectehuis. Dit was het belastingkantoor voor Stad en Ommelanden. De spreuk boven de deur "Date Caesari quae Caesaris" betekent letterlijk: geef de keizer wat des keizers is.

Op het Waagplein staat ook de buste van Carl Von Rabenhaupt. Onder leiding van Von Rabenhaupt hield Groningen in 1672 stand tegen de belegering van Bommen Berend. Dit wordt elk jaar gevierd op 28 augustus. Gronings Ontzet. In de volksmond Bommen Berend. Wij kwamen tot de conclusie dat we het beter Von Rabenhaupt konden noemen.

Als laatste stop gingen we naar het Prinsenhof. Ook hier heeft Klaas de geschiedenis van verteld.

Voor mij is dit gebouw het meest bekend als het gebouw van voorheen TV Noord.

Je denkt dat je de stad waarin je bent opgegroeid goed kent, maar na 10 minuten kijk je met andere ogen naar de stad en dat is super leuk en leerzaam. En dan te bedenken dat wij nog maar een klein stukje gezien hebben en ik ook een heleboel weetjes heb weggelaten om dit relaas niet tot een Wikipediaachtig schrijven te maken.

Na al deze indrukken was het wel tijd om even ergens te gaan zitten om gezellig na te kletsen.

Ook was het wel fijn om even weer op te warmen en daarom zijn we met z'n allen nog even naar de Stadtlander in de Poelestraat gegaan waar een drankje aangeboden is door EMS.